Follow
Dedektör köpeklerin eğitimi aslında son derece uzun ve meşakatli bir süreçtir. Ancak bu süreç biririnin içerisine girmiş farklı aşamaları içermektedir. Bir dedektör köpeğin eğitim sürecini bu çalışmada incelemeye çalıştım.
1-) GENETİK FAKTÖR
Köpek eğitiminde eğitmenin köpeğe katkısı ile köpeğin genetik olarak bu eğitime yatkınlığı sürekli tartışılagelen ayrılmaz bir ikilidir. Bir çok uzman uygun genetik yapıdaki köpeğin çok kolay eğitildiğini, eğitmenin katkısının düşük seviyelerde olduğunu belirtmektedir.
Tüm bu tartışmalar şu gerçeği bize bir kez daha göstermektedir. Köpeklerin yetiştirilirken, atalarının, ebeveynlerinin detektör köpek kan hattından gelmelerinin önemi bir daha anlaşılmıştır. Bu durum ülkedeki köpek yetiştiriciliği geleneğinin de önemini bir kez daha vurgulamaktadır. yani suç ve suçlu ile mücadelede kullanılacak köpekler , veteriner hekimden köpek nutişinistine kadar bir çok mesleğin işbirliği ve ortak çalışması sonucu elde edilebilirler.
2-) SOSYAL GELİŞİM
Doğru anne ve babadan alınmış yavruların sağlık ve beslenme uygulamalarının gerektiği şekilde yapılması oldukça önemli olmakla beraber, köpeğimizin işitsel ,görsel ,temas , diğer konularında yeteri kadar sosyalleşmesi gerekmektedir. Bununla birlikte köpeğimizin kendi türü, başka türler, insanlar ve ileride görev yapacağı mecraların simule edildiği ortamlarda da sosyalleşmesi gerekmektedir.
Son dönemde köpek davranış uzmanları, köpeğin hızlı ve sıkıntısız sosyalleşebilmesi için farklı yöntemler geliştirmişlerdir. Zira yukarıda anlatılan sosyalleşme sistemi birebir köpekle ilgilenilen yetiştirme süreçleri için uygundur. Çoklu yetiştirme sistemlerinde özellikle askeri ve polisiye yavru köpek programlarında bu yeni yüksek problem çözmeye yönelik sosyalleşme programları kullanılmaya başlanmış, köpeklerde daha önce karşılaşmamış dahi olsa, karşılaştığı sorunla çok hızlı bir şekilde başa çıkabilecek sağlam bir karakter inşa edilmesi amaçlanmıştır.
3-) İÇ GÜDÜ İNŞAASI
Köpeklerin farklı yaşlarda avlanma av ve mücadele iç güdülerinin dikkatli bir şekilde inşa edilmesi gerekmektedir. Bu üç içgüdü tabi ki bir köpeğin yetiştirilmesinde yeterli değildir. Bu içgüdülerin inşaası sırasında avlanma güdüsü önemli bir yer tutmaktadır.Hormonal yapının dikkatlice izlenmesi ve diğer iç güdülerin de dengeli bir şekilde geliştirilmesi de önemlidir. Erkeklik hormonunun kavgacı etkisi olumsuzluk yaratırken , keşfetmeci etkisi detektör köpekler için gerekli bir davranışın oluşmasına sebep olur. bununla birlikte dişi köpeklerin lidere son derece bağlı , yavruları için son ana kadar avlanma davranışları da son derece önemlidir.
4-) AVLANMA VE BURUN KULLANMA
Köpeklerimiz özellikle ergen çağlarda avlanma güdülerinin bir miktar daha çalıştırılması ile burunlarını, doğal olarak da burunlarına kokuyu getiren rüzgarı doğru bir şekilde kullanmayı öğrenmelidirler. Bu nedenle oyuncakları ile onları gözle göremeyeceği ortamlarda arama egzersizleri yapılır. Bu egzersizler için biz yüksek otlarla kaplı bir arazide otların rengine yakın renkte oyuncaklarla özellikle tenis topu ile çalışmalar yapmaktayız. Köpeğimiz oyuncağı kaplamış, kendi salya kokusunu rüzgarı da kullanarak bulmakta ve eğitmeni tarafından bolca ödüllendirilmektedir.
5-) KOKU TANITIMI
Köpeğin arazide ve farklı ortamlarda burnunu kullanmayı öğrenmesi ile birlikte başlayan süreç köpeğin karakter olarak olgunlaşması ile kendini artık koku tanıtımı sürecine bırakacaktır. Burada köpeğin yaşı önemli olmakla beraber, her köpeğin olgunlaşma yaşı farklılık göstermektedir. Aynı anne babadan olan kardeşlerden biri 10 aylıkken yetişkin davranışları gösterirken, diğer kardeşi 1,5 yaşa kadar olgun köpek davranışını göstermeyebilir.
Koku tanıtımı, köpeğin daha önce avına kolayca ulaşırken , artık uğraşması , baskı ile başa çıkması, karışık ve karmaşık egzersizlerin yarattığı stres ile savaşması avlanmaktan vazgeçmemesi anlamına gelmektedir. Artık sadece topunu değil , topu ile birlikte saklanan Patlayıcı Maddenin kokusunu da aramaya başlamıştır. Kendi salyasının kokusu ve patlayıcı maddenin kokusunu özdeşleştirmeye başlar. Bir süre sonra ortamdan salyasının olduğu oyun topu çıkarılır ve köpeğimiz sadece patlayıcı maddeye istenen tepkiyi yani pasif sinyal i verdiğinde topuna sahip olmaktadır. Bu geçiş süreci bir çok köpek için karmaşık olmakla beraber basitleştirilmiş koku tanıtım süreçleri köpeklerin hızlı öğrenmesi için son derece önemlidir
6- ) KOKU EGZERSİZLERİ
Koku tanıtımı bitirilmiş köpeğimiz artık koku tanıtım odasının dışında da egzersizlerle geliştirilmelidir. Bu egzersizler köpeklerin ileride yapacakları görevlerde çalışacağı ortamlar şeklinde simule edilmiştir. Bununla birlikte köpeğin sürekli olarak kokuyu rüzgarın etkisi ile takip etmesi ile eş zamanlı olarak sistemli arama egzersizleri de ona öğretilmeye çalışılan iki önemli noktadır.
Köpeğimiz farklı yükseklik derinlik ve ortamlarda patlayıcı maddeyi başarı ile bulmalıdır.
Koku egzersizleri farklı alanlar farklı yükseklikler ve sistemli arama yapma becerisi ile devam eder, ancak unutulmamalıdır ki asıl amaç kokuya bir an önce ulaşmaktır.
7-) KOKU ÇELİŞKİSİ
Köpeğimiz saklanan patlayıcı maddeleri bulmada uzmanlaşmıştır ancak bu görev için yeterli değildir. zira köpeğimiz koku çelişkisi egzersizlerine de tabi tutulmalıdır. Bu bizim konserve kutusu eğitimi adını verdiğimiz bir sistemde hızlıca yapılabilmektedir.
Koku çelişkisi egzersizleri iki aşamalarıdır. ilkinde bulması istenen kokular ile kafasını karıştıracak kokular ayrı ayrı saklanır ve köpeğimizin sadece bulması istenen maddeye tepki vermesi sağlanır.
İkinci aşamada ise bulmasını istediğimiz maddeler ile kafasını karıştıran maddeler birlikte saklanır, köpeğimizin istenmeyen kokuları ignore etmesi için bu egzersizler bir program dahilinde uygulanmaya devam eder.
8 ) BOMBA KÖPEĞİ VE İTAAT EĞİTİMİ
Teknik olarak bir bomba köpeğinin iki tür itaat eğitimi olmalıdır:
İlki aradığı patlayıcı maddeye olan itaati, diğeri de idarecisine olan itaati.
Köpeğimizin bu her iki konuda da itaatinin yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki çok fazla idareci itaati çalışılan köpeklerde madde itaati ve avlanma güdüsü gerilemektedir. Bu çok iyi dengelenmesi gereken bir durumdur. Çok fazla madde itaati de idarecinin kontrolü zor bir köpek ortaya çıkarabilir.
Tüm bu egzersizlerin sonunda köpeğimiz uzman bir bomba köpeği olmuştur. Artık idarecisi ile alacağı eğitimi ve bu eğitimin sonunda idarecisi ile birlikte gireceği görev yeterlilik testine hazırlanacaktır. Bu yetmeyecek, 6 ay ile bir yıl arasında yeterlilik sınavına tabi tutulur. Yeterli puanı alamaması durumunda da tekamül eğitimlerine tabi tutulurlar. Bir bomba köpeği görevden düşene kadar sürekli eğitim ve sınavlara tabi tutulmalıdır.
